Καρκίνος
Από την μελέτη των επτά χωρών της Μεσογειακής λεκάνης και τις προεκτάσεις της, έγινε φανερό ότι άτομα τα οποία ακολουθούσαν το Μεσογειακό πρότυπο δίαιτας εμφάνιζαν 35% λιγότερους θανάτους οφειλόμενους σε καρκίνο. Παράλληλα, διαφάνηκε ότι οι θάνατοι από καρκίνο ήταν ανάλογοι της κατανάλωσης κεκορεσμένων λιπών, ενώ η αντικατάσταση των κεκορεσμένων από μονοακόρεστα λίπη (όπως το ελαιόλαδο) ελάττωνε την επίπτωση της νόσου. Πράγματι, σε αυτές τις μελέτες, το ελαιόλαδο αποτελούσε σχεδόν την αποκλειστική πηγή πρόσληψης μονοακόρεστων λιπαρών οξέων. Έτσι οι ερευνητές κατέληξαν ότι η κατανάλωση ελαιολάδου είναι αυτή η οποία συσχετίζεται στο ελαττωμένο ποσοστό θανάτου του καρκίνου.
Πειραματική καρκινογένεση του παχέος εντέρου πειραματόζωων προκαλεί πολλαπλές εστίες όγκων. Ο αριθμός και το μέγεθος των εστιών αυτών έχει συσχετισθεί με το χορηγούμενο λίπος στη δίαιτά τους. Διατροφή των πειραματόζωων με δίαιτα πλούσια σε ελαιόλαδο οδηγεί σε σημαντικά χαμηλότερο αριθμό καρκινικών εστιών στο έντερο, συγκριτικά με ζώα διατρεφόμενα με κεκορεσμένα λίπη. Επίσης, οι μεταστάσεις του καρκίνου σε απομακρυσμένα όργανα, όπως το ήπαρ, είναι λιγότερες ή ακόμα ανύπαρκτες, όταν στα ζώα χορηγείται ελαιόλαδο. Το δραστικό συστατικό του ελαιολάδου, στη μορφή αυτή του καρκίνου, είναι το ίδιο το ελαικό οξύ, το οποίο παράλληλα μπορεί να εμποδίσει τόσο την ανάπτυξη όσο και τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων. Έτσι, το ελαιόλαδο αποδεικνύεται ένας πολύ καλός προστατευτικός παράγοντας, τόσο για την αποφυγή δημιουργίας πειραματικού καρκίνου του εντέρου και τις μεταστάσεις του, όσο και για τον πολλαπλασιασμό των ίδιων των κυττάρων. Σημειώνεται επίσης ότι το ελαιόλαδο, ελαττώνοντας την δράση και επιτείνοντας την απομάκρυνση τοξικών ουσιών, ελαττώνει την δράση χημικών καρκινογόνων.
Οι καρκίνοι του στομάχου, του παχέος εντέρου, του παγκρέατος, του προστάτου, των ωοθηκών, του ενδομήτριου και του μαστού θεωρούνται ότι εξαρτώνται από την δίαιτα. Ήδη στη μελέτη των επτά χωρών, πληθυσμοί διατρεφόμενοι με το πρότυπο της Μεσογειακής Δίαιτας εμφανίζουν κατά 35% ελάττωση της καρκινικής νόσου. Η τυπική Δυτική δίαιτα περιέχει 40% των θερμίδων υπό μορφή λιπών. Συγκρίνοντας την δυτική με αυτήν της Ιαπωνίας ή της Κίνας (όπου η τυπική κατανάλωση λιπών κυμαίνεται μεταξύ 10 και 20% και τα λίπη είναι εντελώς διαφορετικά από αυτά της δυτικής δίαιτας), αποκτήσαμε τις πρώτες ενδείξεις, για την δράση των κεκορεσμένων, των μονοακόρεστων ή των πολυακόρεστων λιπών προερχομένων από ιχθυέλαια στην επίπτωση του καρκίνου. Έτσι φαίνεται ότι τα η-6 πολυακόρεστα λίπη αποτελούν επιβαρυντικό παράγοντα ορισμένων καρκίνων, όπως του παχέος εντέρου και του μαστού. Αντίθετα, τα η-3 ακόρεστα λιπαρά οξέα, όσο και τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, όπως το ελαικό οξύ, τροποποιώντας τον μεταβολισμό και την παραγωγή προσταγλαδινών οι οποίες ενέχονται στον κυτταρικό πολλαπλασιασμό, αποτελούν επιβραδυντικό ή και προστατευτικό παράγοντα σε αυτές τις μορφές καρκίνου.
Πληθυσμιακές μελέτες στον καρκίνο του παχέος εντέρου δείχνουν ότι ο κύριος τρόπος δράσης του ελαιολάδου και του Μεσογειακού διαιτητικού πρότυπου είναι η επίδρασή τους στον μεταβολισμό και την παραγωγή προσταγλαδινών, καθώς και η προστασία των κυττάρων από την δράση οξειδωτικών παραγόντων. Παράλληλα, μελέτες οι οποίες έχουν γίνει στην Ιταλία δείχνουν ότι υπάρχει ελάττωση του γαστρικού καρκίνου σε περιοχές στις οποίες καταναλώνονται ελαιόλαδο, φρέσκα λαχανικά και φρούτα (ιδιαίτερα εσπεριδοειδή), σκόρδο, κρεμμύδι, και μικρές ποσότητες αρωματικών φυτών, βασικών συστατικών της Μεσογειακής και της Κρητικής διατροφής. Σ' αυτά μπορεί να οφείλεται η ελαττωμένη επίπτωση γαστρικού καρκίνου στη Νότια Ιταλία. Περαιτέρω μελέτες της ίδιας ερευνητικής ομάδας έδειξαν ότι κύριες υπεύθυνες ουσίες για την δράση αυτή είναι οι βιταμίνες C και Ε, βασικά συστατικά της Μεσογειακής δίαιτας. Στο σημείο αυτό, αξίζει πάλι να σημειωθεί ότι, τουλάχιστον στην Κρητική δίαιτα, ακόμα και σήμερα το 70% της ημερήσιας πρόσληψης βιταμινών Ε γίνεται μέσω του ελαιολάδου. Ίσως τα περισσότερα επιδημιολογικά στοιχεία σε ανθρώπους, αναφορικά με την δράση του ελαιολάδου και του καρκίνου, έχουν συλλεχθεί για τον καρκίνο του μαστού. Σήμερα θεωρείται σχεδόν βέβαια η προστατευτική δράση του ελαιόλαδου στον καρκίνο αυτό. Έτσι, ο Μεσογειακός τύπος δίαιτας θεωρείται υπεύθυνος για την ελάττωση των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού στην Νότια Ιταλία, την Ελλάδα ή την Ισπανία. Μελέτη σε 2564 νοσοκομειακούς ασθενείς απόδειξε ότι υπήρχε μικρότερη επίπτωση καρκίνου του μαστού σε άτομα τα οποία κατανάλωναν περισσότερο ελαιόλαδο ημερησίως. Ανάλογα αποτελέσματα έχουν ανακοινωθεί για τον καρκίνο του παγκρέατος και του ενδομήτριου, με 26%ελάττωση της επίπτωσης σε άτομα που κατανάλωναν πολύ ελαιόλαδο. Το γεγονός ότι οι Έλληνες οι οποίοι μετανάστευσαν στην Αυστραλία και άλλαξαν το πρότυπο διατροφής τους παρουσιάζουν υψηλότερο επίπεδο καρκίνου του μαστού, είναι ένα επιπλέον στοιχείο το οποίο συνηγορεί υπέρ της αντικαρκινικής δράσης του ελαιολάδου στον μαστό.
Από όσα λοιπόν αναφέρθηκαν φαίνεται ότι δίαιτα πλούσια σε ελαιόλαδο ελαττώνει την επίπτωση του καρκίνου του στομάχου, του παχέος εντέρου, του προστάτου και κυρίως του καρκίνου του μαστού. Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι δίαιτα πλούσια σε ελαιόλαδο αυξάνει την διακριτική ικανότητα της αξονικής και κυρίως της μαγνητικής τομογραφίας, επιτρέποντας την ανίχνευση πολύ μικρών όγκων.
Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα του Δρ. Δ. Τριχόπουλου της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, οι γυναίκες που καταναλώνουν ελαιόλαδο περισσότερο από μια φορά ημερησίως έχουν 25% λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν καρκίνο του μαστού έναντι εκείνων που καταναλώνουν σπάνια λάδι ελιάς.
Για παράδειγμα, στην περιοχή της Μεσογείου, όπου σημειώνεται μεγάλη κατανάλωση ελαιολάδου, υπάρχουν χαμηλές συχνότητες αρκετών μορφών καρκίνου, όπως του μαστού, των ωοθηκών και του ενδομήτριου.
Από την μελέτη των επτά χωρών της Μεσογειακής λεκάνης και τις προεκτάσεις της, έγινε φανερό ότι άτομα τα οποία ακολουθούσαν το Μεσογειακό πρότυπο δίαιτας εμφάνιζαν 35% λιγότερους θανάτους οφειλόμενους σε καρκίνο. Παράλληλα, διαφάνηκε ότι οι θάνατοι από καρκίνο ήταν ανάλογοι της κατανάλωσης κεκορεσμένων λιπών, ενώ η αντικατάσταση των κεκορεσμένων από μονοακόρεστα λίπη (όπως το ελαιόλαδο) ελάττωνε την επίπτωση της νόσου. Πράγματι, σε αυτές τις μελέτες, το ελαιόλαδο αποτελούσε σχεδόν την αποκλειστική πηγή πρόσληψης μονοακόρεστων λιπαρών οξέων. Έτσι οι ερευνητές κατέληξαν ότι η κατανάλωση ελαιολάδου είναι αυτή η οποία συσχετίζεται στο ελαττωμένο ποσοστό θανάτου του καρκίνου.
Πειραματική καρκινογένεση του παχέος εντέρου πειραματόζωων προκαλεί πολλαπλές εστίες όγκων. Ο αριθμός και το μέγεθος των εστιών αυτών έχει συσχετισθεί με το χορηγούμενο λίπος στη δίαιτά τους. Διατροφή των πειραματόζωων με δίαιτα πλούσια σε ελαιόλαδο οδηγεί σε σημαντικά χαμηλότερο αριθμό καρκινικών εστιών στο έντερο, συγκριτικά με ζώα διατρεφόμενα με κεκορεσμένα λίπη. Επίσης, οι μεταστάσεις του καρκίνου σε απομακρυσμένα όργανα, όπως το ήπαρ, είναι λιγότερες ή ακόμα ανύπαρκτες, όταν στα ζώα χορηγείται ελαιόλαδο. Το δραστικό συστατικό του ελαιολάδου, στη μορφή αυτή του καρκίνου, είναι το ίδιο το ελαικό οξύ, το οποίο παράλληλα μπορεί να εμποδίσει τόσο την ανάπτυξη όσο και τον πολλαπλασιασμό των καρκινικών κυττάρων. Έτσι, το ελαιόλαδο αποδεικνύεται ένας πολύ καλός προστατευτικός παράγοντας, τόσο για την αποφυγή δημιουργίας πειραματικού καρκίνου του εντέρου και τις μεταστάσεις του, όσο και για τον πολλαπλασιασμό των ίδιων των κυττάρων. Σημειώνεται επίσης ότι το ελαιόλαδο, ελαττώνοντας την δράση και επιτείνοντας την απομάκρυνση τοξικών ουσιών, ελαττώνει την δράση χημικών καρκινογόνων.
Οι καρκίνοι του στομάχου, του παχέος εντέρου, του παγκρέατος, του προστάτου, των ωοθηκών, του ενδομήτριου και του μαστού θεωρούνται ότι εξαρτώνται από την δίαιτα. Ήδη στη μελέτη των επτά χωρών, πληθυσμοί διατρεφόμενοι με το πρότυπο της Μεσογειακής Δίαιτας εμφανίζουν κατά 35% ελάττωση της καρκινικής νόσου. Η τυπική Δυτική δίαιτα περιέχει 40% των θερμίδων υπό μορφή λιπών. Συγκρίνοντας την δυτική με αυτήν της Ιαπωνίας ή της Κίνας (όπου η τυπική κατανάλωση λιπών κυμαίνεται μεταξύ 10 και 20% και τα λίπη είναι εντελώς διαφορετικά από αυτά της δυτικής δίαιτας), αποκτήσαμε τις πρώτες ενδείξεις, για την δράση των κεκορεσμένων, των μονοακόρεστων ή των πολυακόρεστων λιπών προερχομένων από ιχθυέλαια στην επίπτωση του καρκίνου. Έτσι φαίνεται ότι τα η-6 πολυακόρεστα λίπη αποτελούν επιβαρυντικό παράγοντα ορισμένων καρκίνων, όπως του παχέος εντέρου και του μαστού. Αντίθετα, τα η-3 ακόρεστα λιπαρά οξέα, όσο και τα μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, όπως το ελαικό οξύ, τροποποιώντας τον μεταβολισμό και την παραγωγή προσταγλαδινών οι οποίες ενέχονται στον κυτταρικό πολλαπλασιασμό, αποτελούν επιβραδυντικό ή και προστατευτικό παράγοντα σε αυτές τις μορφές καρκίνου.
Πληθυσμιακές μελέτες στον καρκίνο του παχέος εντέρου δείχνουν ότι ο κύριος τρόπος δράσης του ελαιολάδου και του Μεσογειακού διαιτητικού πρότυπου είναι η επίδρασή τους στον μεταβολισμό και την παραγωγή προσταγλαδινών, καθώς και η προστασία των κυττάρων από την δράση οξειδωτικών παραγόντων. Παράλληλα, μελέτες οι οποίες έχουν γίνει στην Ιταλία δείχνουν ότι υπάρχει ελάττωση του γαστρικού καρκίνου σε περιοχές στις οποίες καταναλώνονται ελαιόλαδο, φρέσκα λαχανικά και φρούτα (ιδιαίτερα εσπεριδοειδή), σκόρδο, κρεμμύδι, και μικρές ποσότητες αρωματικών φυτών, βασικών συστατικών της Μεσογειακής και της Κρητικής διατροφής. Σ' αυτά μπορεί να οφείλεται η ελαττωμένη επίπτωση γαστρικού καρκίνου στη Νότια Ιταλία. Περαιτέρω μελέτες της ίδιας ερευνητικής ομάδας έδειξαν ότι κύριες υπεύθυνες ουσίες για την δράση αυτή είναι οι βιταμίνες C και Ε, βασικά συστατικά της Μεσογειακής δίαιτας. Στο σημείο αυτό, αξίζει πάλι να σημειωθεί ότι, τουλάχιστον στην Κρητική δίαιτα, ακόμα και σήμερα το 70% της ημερήσιας πρόσληψης βιταμινών Ε γίνεται μέσω του ελαιολάδου. Ίσως τα περισσότερα επιδημιολογικά στοιχεία σε ανθρώπους, αναφορικά με την δράση του ελαιολάδου και του καρκίνου, έχουν συλλεχθεί για τον καρκίνο του μαστού. Σήμερα θεωρείται σχεδόν βέβαια η προστατευτική δράση του ελαιόλαδου στον καρκίνο αυτό. Έτσι, ο Μεσογειακός τύπος δίαιτας θεωρείται υπεύθυνος για την ελάττωση των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού στην Νότια Ιταλία, την Ελλάδα ή την Ισπανία. Μελέτη σε 2564 νοσοκομειακούς ασθενείς απόδειξε ότι υπήρχε μικρότερη επίπτωση καρκίνου του μαστού σε άτομα τα οποία κατανάλωναν περισσότερο ελαιόλαδο ημερησίως. Ανάλογα αποτελέσματα έχουν ανακοινωθεί για τον καρκίνο του παγκρέατος και του ενδομήτριου, με 26%ελάττωση της επίπτωσης σε άτομα που κατανάλωναν πολύ ελαιόλαδο. Το γεγονός ότι οι Έλληνες οι οποίοι μετανάστευσαν στην Αυστραλία και άλλαξαν το πρότυπο διατροφής τους παρουσιάζουν υψηλότερο επίπεδο καρκίνου του μαστού, είναι ένα επιπλέον στοιχείο το οποίο συνηγορεί υπέρ της αντικαρκινικής δράσης του ελαιολάδου στον μαστό.
Από όσα λοιπόν αναφέρθηκαν φαίνεται ότι δίαιτα πλούσια σε ελαιόλαδο ελαττώνει την επίπτωση του καρκίνου του στομάχου, του παχέος εντέρου, του προστάτου και κυρίως του καρκίνου του μαστού. Τέλος αξίζει να σημειωθεί ότι δίαιτα πλούσια σε ελαιόλαδο αυξάνει την διακριτική ικανότητα της αξονικής και κυρίως της μαγνητικής τομογραφίας, επιτρέποντας την ανίχνευση πολύ μικρών όγκων.
Σύμφωνα με την πρόσφατη έρευνα του Δρ. Δ. Τριχόπουλου της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, οι γυναίκες που καταναλώνουν ελαιόλαδο περισσότερο από μια φορά ημερησίως έχουν 25% λιγότερες πιθανότητες να παρουσιάσουν καρκίνο του μαστού έναντι εκείνων που καταναλώνουν σπάνια λάδι ελιάς.
Για παράδειγμα, στην περιοχή της Μεσογείου, όπου σημειώνεται μεγάλη κατανάλωση ελαιολάδου, υπάρχουν χαμηλές συχνότητες αρκετών μορφών καρκίνου, όπως του μαστού, των ωοθηκών και του ενδομήτριου.